Rozwiązanie Armii Krajowej nastąpiło 19 stycznia 1945 r. Pół roku później, 1 lipca 1945 r., to samo uczyniła Rada Jedności Narodowej i Delegatura Rządu na Kraj. Cztery dni później państwa zachodnie przestały uznawać jedyny legalny Rząd RP w Londynie.

Komorowski Tadeusz, pseudonimy Korczak, Bór, Lawina, Znicz (1895-1966)

Przybrane nazwisko: Jerzy Korabski, pseudonimy: Bór, Gajowy, Korczak, Lawina, Prawdzic, Znicz.Oficer służby stałej kawalerii WP: pułkownik [1933], generał brygady [3 maja 1940], generał dywizji [1 marca 1944].

Urodzony 1 czerwca 1895 w Chorobowie pow. Brzeżany, syn Mieczysława, administratora tego majątku, i Wandy Zaleskiej, córki powstańca styczniowego.
Od 1905 uczył się w VIII Gimnazjum we Lwowie i w 1913 otrzymał tam świadectwo dojrzałości.

Od września 1913 służył w armii austriackiej. Do marca 1915 studiował w Akademii Wojskowej [Franz Jozef Militärakademie] w Wiedniu, następnie dowodził plutonem na froncie rosyjskim i włoskim.
Od listopada służył w WP, początkowo dowodząc szwadronem karabinów maszynowych, a od stycznia 1919 dywizjonem 9. pułku ułanów. Od sierpnia 1920 dowódca 12. pułku ułanów, m.in. w czasie słynnej bitwy pod Komarowem 31 VIII, kiedy został ranny. Od października 1920 ponownie w 9. pułku ułanów jako zastępca dowódcy, od listopada 1921 dowodził tam szwadronem zapasowym. Od sierpnia 1922 instruktor na kursie doszkolenia chorążych i podchorążych w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Gnieźnie, od stycznia 1923 był instruktorem jazdy w Oficerskiej Szkole Artylerii i Inżynierii w Warszawie. W grudniu 1923 odkomenderowany w skład grupy olimpijskiej do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. We Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego na VIII Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu [1924] zajął 26 miejsce na "Amonie".

W sierpniu 1924 przydzielony do 8. pułku ułanów, był tam zastępcą dowódcy, od października kwatermistrzem, od maja 1925 ponownie zastępcą dowódcy, od listopada dowódcą szwadronu i dywizjonu. Od lipca 1926 komendant Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie. Od grudnia 1927 zastępca dowódcy, a od listopada 1928 do października 1938 dowódca 9. pułku ułanów. Poważnie kontuzjowany w czasie zawodów konnych w 1929 przez kilka miesięcy leczył się w Wiedniu i w Egipcie.

W okresie od grudnia 1935 do sierpnia 1936 odkomenderowany do kierowania grupą przygotowawczą przed Igrzyskami Olimpijskimi w Berlinie. Kierowana przezeń ekipa zdobyła wówczas srebrny medal w drużynowym Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego.
Od października 1938 komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.
Od sierpnia 1939 dowódca Ośrodka Zapasowego Mazowieckiej i Pomorskiej Brygady Kawalerii w Garwolinie, także na początku kampanii wrześniowej.

Od 3 września 1939 dowodził osłoną Wisły na odcinku od Góry Kalwarii do Dęblina, a od 13 września był zastępcą płk. Adama Zakrzewskiego, dowódcy kombinowanej Brygady Kawalerii, biorącej udział w walkach do 23 września 1939. Przybył wówczas do Krakowa i zamieszkał na terenie szpitala OO. Bonifratrów.
W konspiracji od października 1939, założyciel Organizacji Wojskowej Krakowa, nazywanej później także organizacją "Kaerge" [od pierwszych liter nazwisk jej przywódców: Komorowskiego, płk. Klemensa Rudnickiego i płk. Edwarda Godlewskiego], a obejmującej swoim zasięgiem tereny Krakowskiego, Kieleckiego i Śląska.

W styczniu 1940 nawiązał kontakt z ZWZ i od lutego był komendantem Obszaru Kraków-Śląsk ZWZ. Mianowany generałem brygady ze starszeństwem z 3 maja 1940, już jesienią tego roku jako najstarszy stopniem został wyznaczony przez Komendanta Głównego ZWZ, gen. "Grota" Roweckiego, na jego następcę "na wypadek wypadnięcia z pracy". W Krakowie używał pseud. Korczak i Prawdzic. Zatrudniony fikcyjnie jako sprzedawca w sklepie z materiałami piśmiennymi przy ul. Zwierzynieckiej 14, został zatrzymany tam 20 kwietnia przez Gestapo, ale zdołał zbiec. Początkowo ukrywał się w okolicach Krakowa, a kiedy rozkazem z 1 lipca [po rozszerzeniu się aresztowań] rozwiązano Komendę Obszaru Kraków-Śląsk, wyjechał do Warszawy.
Mieszkał przy ul. Wspólnej 49 używając dokumentów na nazwisko Jerzy Korabski.
Od lipca 1941 zastępca Komendanta Głównego ZWZ - Dowódcy AK. Jednocześnie od jesieni tego roku był pod pseudonimem Gajowy - z siedzibą w Warszawie - komendantem Obszaru Zachodniego, obejmującego Okręgi Poznań i Pomorze [teren ten wizytował osobiście po przedostaniu się przez granicę między GG i Rzeszą w grudniu 1941].

Od maja 1942 uczestniczył w rozmowach ze Stefanem Sachą i Władysławem Jaworskim w sprawie scalenia NOW, do czego doszło w listopadzie tego roku.
Po aresztowaniu gen. "Grota" Roweckiego [30 VI 1943] objął w lipcu pod pseud. "Bór", potem "Znicz", stanowisko Dowódcy AK [formalnie mianowany 17 lipca], używając także zamiennie tytułu: Komendant Sił Zbrojnych w Kraju. Równocześnie stał na czele KWP [powołanego wspólnie przez czynniki wojskowe i cywilne w lipcu 1943, organu nadrzędnego, kierującego całością walki konspiracyjnej].
20 listopada 1943 wydał rozkaz do akcji "Burza".
Rozkazem Naczelnego Wodza, gen. Kazimierza Sosnkowskiego, z 21 marca 1944 mianowany generałem dywizji ze starszeństwem z 1 marca. W korespondencji z Londynem używał pseud. "Lawina".

31 lipca 1944 wraz z Delegatem Rządu RP na Kraj, wicepremierem Janem Stanisławem Jankowskim, podjął decyzję rozpoczęcia akcji "Burza" w Warszawie następnego dnia o godz. 17-stej.
W czasie walk powstańczych przebywał kolejno na Woli, Starym Mieście, potem w Śródmieściu-Południe. Siłami powstańczymi dowodził gen. "Monter", natomiast gen. "Bór"-Komorowski nadal dowodził całością sił AK w kraju. 14 VIII 1944 wydał rozkaz nr 6, wzywający wszystkie oddziały Armii Krajowej do marszu na pomoc walczącej Warszawie, przesłany do Oddz. VI Sztabu Naczelnego Wodza z prośbą o powtarzanie w całości przez BBC.
30 IX 1944 mianowany Naczelnym Wodzem przez Prezydenta RP, Władysława Raczkiewicza, miał "wstąpić w prawa i obowiązki Naczelnego Wodza z chwilą rozpoczęcia swych czynności w siedzibie Prezydenta Rzeczypospolitej i Rządu". 1 X 1944 gen. "Bór" mianował swoim następcą na stanowisku Dowódcy AK gen. Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka".

2 X 1944 w obecności von dem Bacha podpisał kapitulację Warszawskiego Korpusu Armii Krajowej, po powrocie z Ożarowa wydał pożegnalny rozkaz do żołnierzy Armii Krajowej, a w trzy dni później udał się do niewoli.
Przebywał w Oflagu Langwasser koło Norymbergii, od lutego 1945 w Oflagu Colditz, a od kwietnia w obozie Markt-Pongau w Alpach Tyrolskich. Mimo nacisku władz niemieckich nie wydał Armii Krajowej rozkazu o zaprzestaniu walki.
Uwolniony 4 maja 1945 z niewoli, przybył do Londynu i tam 28 maja objął obowiązki Naczelnego Wodza PSZ na Obczyźnie [wcześniej podczas jego pobytu w niewoli p.o. Naczelnego Wodza był gen. Władysław Anders], piastując je do listopada 1946.
Od lipca 1947 do kwietnia 1949 premier rządu emigracyjnego. Od grudnia 1949 do marca 1954 członek Rady Politycznej, od lipca 1956 aż do śmierci był obok gen. Władysława Andersa i Edwarda Raczyńskiego członkiem Rady Trzech [wybrany przez Tymczasową Radę Jedności Narodowej].

Od 1956 utrzymywał się prowadząc wraz z żoną pracownię tapicerską.
Współorganizator Koła AK, na I Zjeździe tej organizacji w marcu 1947 w Londynie został wybrany przewodniczącym jej RN i funkcję tę pełnił do śmierci. Jednocześnie przewodniczący Rady Studium Polski Podziemnej, utworzonego w 1947 w Londynie.
1 VIII 1966 ustanowił Krzyż Armii Krajowej. Pierwszy Krzyż AK nadano pośmiertnie gen. Stefanowi "Grotowi" Roweckiemu.
Zmarł nagle 24 VIII 1966 podczas polowania w Bletchley [hrabstwo Buckingham].
W 1994, w 40-rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, prochy generała przywiózł do Polski jego syn.
Gen. "Bór" Komorowski spoczywa w kwaterze Komendy Głównej AK na warszawskich Powązkach.

Główna